เตรียมรับมือ การเลิกจ้าง การปลดพนักงาน ของบริษัท IT
หากเช้าวันหนึ่งระหว่างคุณนั่งทำงานสำคัญ จู่ๆมี manager มาตามตัวคุณเพื่อให้ไปประชุมด่วน ทั้งๆที่คุณไม่ทราบมาก่อนเลย คุณก็คงจะรู้สึกงงกับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นว่าเรื่องอะไรจะเร่งด่วนขนาดนั้น แต่ก็ยังมีเรื่องให้ชวนงงต่อ เพราะห้องที่คุณเข้าไปนั้นคุณก็จะพบกับหัวหน้างานที่สูงกว่า manager ขึ้นไป พร้อมกับ HR บรรยากาศเต็มไปด้วยความตรึงเครียด ไม่มีรอยยิ้ม ไม่มีเสียงหัวเราะ ประโยคเริ่มต้นเกริ่นนำนั้นจะเล่าถึงเกี่ยวกับบริษทว่ากำลังมีปัญหาต่างๆ ทำให้บริษทจำเป็นจะต้องลดค่าใช้จ่าย และแผนการลดค่าใช้จ่ายคือการปลดพนักงาน และคุณเป็นคนที่ถูกเลือก "วันนี้จะเป็นวันทำงานสุดท้ายของคุณ" เหตุการณ์ทั้งหมดมันเริ่มและเกิดขึ้นไม่เกิน 2 ชั่วโมง หากคุณพบเจอกับเหตุการณ์แบบนี้คุณจะรู้สึกเช่นไร บางคนรู้สึกงงทำอะไรไม่ถูก บางคนรู้สึกเสียใจ บางคนรู้สึกดีใจ และหากเป็นคุณจะมีวิธีจัดการอย่างไรหากคุณเองต้องเป็นผู้พบเจอเหตุการณ์แบบนี้ อะไรจะเป็นสิ่งรับมือที่ดี อะไรเป็นสิ่งที่ควรทำต่อไป หากเกิดเหตุการณ์เหล่านี้ บทความจะมาให้คำรอบกรณีที่บริษทปลดพนักงานออก
ทำไมบริษัท IT ถึงมีการลดพนักงานบ่อย(Lay off)?
ใบบริษัท IT นั้นการปลดพนักงานไม่ได้อยู่ที่ขนาดของบริษัท มีโอกาสได้ตั้งแต่บริษัทเล็ก จนหนึ่งบริษัทใหญ่ๆระดับมหาชนเลย ในแต่ละธรุกิจนั้นจะมีการดำเนินงานหรือกระบวนการในการผลิตสินค้าที่แตกต่างกันออกไป เช่น ในบริษทผลิตรถยนต์ก็มีการผลิตตั้งแต่ การออกแบบ การผลิตชิ้นส่วนต่างๆ การสร้างเครืองยนต์ การสร้างระบบรถยนต์ การรวมกันของ part ต่างๆ การพ่นส่ง การทดสอบ การขายรถยนต์ จะส่งเกตว่าในกระบวนการตั้งแต่ต้นจนจบนั้น ค่อนข้างจะใช้เวลานานหลายปี ถึงแม้รถจะส่งไปขายแล้ว แต่หากมีคำสั่งซื้อเพิ่มก็ต้องเข้าสู่กระบวนการตั้งแต่ต้น ซึ่งต่างกับบริษท IT ที่กรอบในการพัฒนาซอฟต์แวร์นั้นจะสั้นกว่า และยิ่งแยกการพัฒนาออกเป็น Project ต่างๆแล้ว ทำให้การพัฒนายิ่งสั้นลง สามารถทำควบคู่กันไปได้ ในช่วงการพัฒนาซอฟต์แวร์ใดจะเข้าสู่วัฏจักร Software development life cycle
ภาพ software development life cycle | Ref.
จากภาพในช่วยระยะแรกนั้นตั้งแต่ขั้นตอนที่ 1-5 ในการพัฒนาซอฟต์แวร์ จะใช้คนเป็นจำนวนมาก เป็นช่วยของการพัฒนาโครงการ เช่น Project Manager, Product owner, software analysis,Developer, Tester, Quality assurance เป็นต้น การทำงานจะถูกวางกรอบระยะเวลาการทำงานของโครงการไว้อยู่แล้ว และ เพราะเทคโนโลยีของฮาร์ดแวร์และซอฟต์แวร์นั้น เปลี่ยนไปไว ยิ่งพัฒนาช้าอาจะมีต้นทุนที่สูงเพิ่มขึ้น ในการพัฒนาซอฟต์แวร์นั้นจะสังเกตว่าช่วงแรกๆนั้นจะใช้คนในการพัฒนาเป็นจำนวนมาก ทำให้มีการจ้างงานค่อนข้างสูง ดังนั้นก็อาจจะไม่แปลกสมมติว่าบริษัท A มีโครงการพัฒนาซอฟต์แวร์และเปิดรับพนักงานเป็นจำนวนมากในช่วงแรก แต่คำถามต่อมาคือหากโครงการพัฒนาเสร็จแล้ว ถึงช่วง Maintenance แล้วจำเป็นต้องใช้คนพัฒนาเยอะอยู่ไหม ควรจะเหลือคนเท่าไหร่ สิ่งที่น่าคิดอย่างหนึ่งคือเมื่อซอฟต์แวร์พัฒนาจนนิ่งระดับหนึ่งแล้ว ก็คงไม่จำเป็นต้องใช้คนจำนวนมากเท่ากับช่วงการพัฒนา บางบริษัทเลือกที่จะจ้างบริษัท outsource มาทำ บางบริษัทเลือกที่จะจ้างพนักงานประจำมาทำ หากบริษัทมีโครงการพัฒนาซอฟต์แวร์อื่นพนักงานก็คงมีงานต่อไป แต่หากบริษัทยังไม่มีโครงการในการพัฒนา สิ่งที่บริษัทอาจทำคือการปลดพนักงานออก นี่จึงอาจเป็นเหตุผลหนึ่งที่ทำให้บริษัท IT มีการเปลี่ยนแปลงบ่อย รวมถึงการจ้างและการปลดพนักงานออกนั้นเอง
นอกเหนือจากช่วงของการพัฒนาซอฟต์แวร์แล้วเรื่องงบประมาณก็มีส่วนสำคัญ เพราะที่จริงแล้วแต่ละโครงการของซอฟต์แวร์ ไม่ว่าจะเป็นขนาดใหญ่หรือขนาดเล็ก จะมีการตั้งงบประมาณให้กับโครงการในช่วงพัฒนา ทำให้ช่วงนี้จะยังไม่มีการเปลี่ยนแปลงใดๆกับพนักงาน แต่หากถึงช่วงที่โครงการเสร็จสิ้นแล้วก็จะมีการประเมินว่า เงินที่ได้ลงทุนไปยังโครงการนั้น กับผลลัพธ์ที่ได้มันคุ้มกันหรือไม่ หากไม่คุ้มบริษัทก็อาจมีการพิจารณาปรับโครงสร้าง หรือปลดพนักงานก็เป็นได้
หรือกรณีที่บริษัท IT ไหนก็ตาม เปิดมานาน นั้นหมายความว่าก็จะมีพนักงานระดับ senior หรือมากกว่าเยอะ ทำให้บริษัทต้องจ่ายค่าจ้างสูง ดังนั้นในรอบของการปลดพนักงานแต่ละครั้งก็จะมีการปลดคนที่มีระดับเงินเดือนสูงเยอะหน่อย เพราะเป็นการลดต้นทุนของบริษัท แล้วเหลือระดับ senior ไว้เพียงนิดหน่อยเพื่อ transfer คนที่จะเข้ามาใหม่ !!!! อ่านตรงนี้แล้วไม่ต้องตกใจการปลดพนักงานที่มีเงินเดือนสูงออกแล้วรับพนักงานอย่างเด็กจบใหม่เข้ามา มันก็ลดต้นทุนบริษัทไปได้มากเลยทีเดียว วิธีนี้เป็นอีกวิธีที่บริษัท IT นิยมทำกัน แต่การทำเช่นนี้อาจจะกระทบจิตใจของใครหลายๆคนเช่นกัน
รับมืออย่างไรหากมีการปลดพนักงาน?
การเปลี่ยนแปลงของบริษัท IT นั้นดูเหมือนจะเป็นสิ่งที่หลีกเหลี่ยงไม่ได้ เกิดขึ้นได้ทุกคน ทั้งคนที่มีประสบการณ์น้อย หรือคนมีประสบการณ์มาก ทั้งคนเก่ง คนไม่เก่ง คนไทยหรือต่างชาติ ระดับหัวหน้างาน ระดับปฏิบัติงาน เป็นไปได้ไหม เพราะบริษัท IT มีต้นทุนที่ใหญ่ที่สุดคือพนักงาน ดังนั้นการลดพนักงานเท่ากับเป็นการลดต้นทุนของบริษัทไปด้วย สิ่งที่ทำได้คือ จะทำอย่างไรหากเหตุการณ์นั้นเป็นเรา
จริงๆแล้วการเปลี่ยนแปลง การปลดพนักงาน นั้นดูเหมือนจะสร้างความกังวลใจให้กับใครหลายคน โดยเฉพาะคนที่มีครอบครัวแล้ว คนที่เป็นเสาหลักของครอบครัวก็จะได้รับผลกระทบหนัก แต่สิ่งที่จะช่วยให้เราอยู่รอดมีงานต่อไปคือ การพัฒนาตนเอง ในโลกของซอฟต์แวร์นั้น เทคโนโลยีค่อนข้างจะไปเร็ว เราเองในฐานะพนักงานก็ควรพัฒนาตนเองตามให้ทันเทคโนโลยีด้วย เช่น Developer ก็ควรพร้อมที่จะเรียนรู้ภาษาใหม่ๆในการเขียน code ไม่ยึดติดอยู่กับภาษาเดียว QA ก็ต้องพัฒนาตัวเองมาทำ automation testing ได้ เป็นต้น ถึงแม้การปลดพนักงานจะสูงในบริษัท IT แต่การจ้างก็สูงเช่นเดียวกัน เราอาจจะถูกปลดจากบริษัทหนึ่งแต่อีกบริษัทหนึ่งอาจจะต้องการคนทำงานเนื่องจากกำลังเริ่ม Project ใหม่ขึ้น
งาน IT นั้นจะมั่นคงหรือไม่ ก็คงตอบได้ยาก แต่หากชอบการทำงานกับบริษัทเอกชนแล้วสิ่งที่ควรทำคือ "สร้างความมั่นคงจากความสามารถของเราเอง"
